21. Festiwal Księżnej Daisy: Tajemnice fortepianu Chopina

30.06.2024, godz. 17:15
Filharmonia Sudecka, Wałbrzych
Tajemnice fortepianu Chopina

17:15 — prezentacja fortepianu historycznego, spotkanie z Markiem Brachą i Michałem Brulińskim
18:00 — koncert

Program:
Felix Mendelssohn-Bartholdy – Symfonia na smyczki h-moll nr 10 MWV N 10
Wolfgang Amadeus Mozart – Koncert fortepianowy nr 12 A-dur KV 414
Felix Mendelssohn-Bartholdy – Symfonia na smyczki c-moll nr 13 MWV N 14
Fryderyk Chopin – I Koncert fortepianowy e-moll op. 11

Wykonawcy:
Piotr Pawlak — fortepian historyczny
Wrocławska Orkiestra Barokowa

Muzyczny wieczór w jednym z polskich miast u progu lat trzydziestych XIX wieku mógł zostać „zaprogramowany” dokładnie tak samo, jak dzisiejszy. Mamy niezwykłą okazję, żeby spojrzeć na dzieło Mozarta z perspektywy Chopina i Mendelssohna, jak również usłyszeć bogactwo muzycznego krajobrazu, który w półwieczu dzielącym prezentowane dzieła zmienił się nie do poznania.
W Mendelssohnowskich Sinfoniach uderza ich młodzieńcza energia. Nie jest to przypadek: pełen werwy i twórczego zapału kompozytor wszystkie trzynaście kameralnych dzieł tego gatunku stworzył do czternastego roku życia. Te, które usłyszymy dzisiejszego wieczoru – doskonale wypełniają przestrzeń między koncertami Mozarta i Chopina. Ich treść i forma zakomponowane zostały w sposób na wskroś klasyczny. Łączą je wolne wstępy – jakże od siebie różne! – oraz zwiewność niekończących się, lekkich, kontrapunktycznych „przebieżek” ósemkowych. W obu dziełach odnajdziemy zarówno typową dla stylu brillant „zwiewność”, jak i wspólny wszystkim trzem kompozytorom – Mozartowi, Mendelssohnowi i Chopinowi – idiom śpiewności.

Oznaczony w katalogu Köchla numerem 414, Koncert fortepianowy A-dur, napisany został przez Mozarta już w Wiedniu, po ślubie z Konstancją Weber, u progu ostatniego okresu twórczości kompozytora. To na wskroś kameralne dzieło – premierowane z akompaniamentem kwartetu smyczkowego – kompozytor określał jako „bardzo błyskotliwe, naturalne, pozbawione mdłych czy nudnych fragmentów”. Niektóre pasaże Koncertu miały „zadowalać uszy koneserów, ale także i słuchaczy mniej biegłych w sztuce” – być może tym samym, co satysfakcjonuje nas dzisiaj: klarowną architektoniką, szlachetnością klasycznych proporcji, jasnością, urokliwą niewinność, a także wirtuozowską „powściągliwość” przy jednoczesnej śpiewności – rodem z opery.

Śpiewność fraz w Nokturnach czy lirycznych częściach koncertów fortepianowych Chopina nie przybrałaby zapewne takich kształtów, gdyby nie jego inspiracja twórczością Mozarta. W Koncercie e-moll usłyszeć możemy esencjonalne cechy stylu brillant w najlepszym wydaniu – wirtuozowski blask, treściową jasność, formalną klarowność, operową śpiewność. Chopinowskie dzieło weszło do żelaznego kanonu muzyki fortepianowej także dlatego, że kompozytorowi udało się uniknąć mielizn sentymentalnej ekspresji, na których często kotwiczyli twórcy tego okresu: jego poetycka wypowiedź jest już na wskroś romantyczna.

W przezwyciężeniu trudności i ograniczeń gatunku z pewnością pomagał Chopinowi najlepszy przyjaciel, któremu nieustannie się „wyjęzyczał. To właśnie fortepian – określany zwyczajowo jako „historyczny” – będzie głównym bohaterem dzisiejszego wieczoru. Siła brzmienia instrumentów epoki Chopina tkwi jednak nie w głośności czy nośności sensu stricto, lecz w subtelności i wyrafinowaniu, w wielobarwności ich tonów. Podążając za nimi, dotykamy dźwiękowej aury epoki. Odkrywamy ponadto tajemnice nie tylko samego fortepianu Chopina, lecz pełnię wyjątkowości jego muzyki.

O koncercie: Tajemnice fortepianu Chopina Marek Bracha & Michał Bruliński

Czas trwania: 170 minut
Ceny biletów: 50 / 30 zł

Koncert realizowany w ramach nagrody Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca dla najlepszego Polaka na II Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim na Instrumentach Historycznych.

Organizatorzy:

Partner:

Narodowy Instytut Fryderyka Chopina

Projekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego